Transgraniczny Region Metropolitalny Szczecina
Na tej stronie można dowiedzieć się więcej – zarówno o obszarze wokół metropolii Szczecin, jak i o Transgranicznym Regionie Metropolitalnym Szczecina (TRMS) oraz o działaniach na rzecz wspólnego kształtowania rozwoju tego regionu.
Szczecin i Euroregion Pomerania
Szczecin (niem. Stettin, łac. Sedinum lub Stetinum) – miasto na prawach powiatu, stolica i największe miasto województwa zachodniopomorskiego, położone nad Odrą i jeziorem Dąbie. Historyczna stolica księstwa pomorskiego; później w granicach Szwecji, Brandenburgii, Prus i Niemiec, od 1945 roku w granicach administracyjnych Polski, jest trzecim pod względem zajmowanej powierzchni (300,60 km² z czego prawie 24% zajmują grunty pod wodami) i siódmym pod względem liczby ludności miastem Polski. Znajduje się w centrum aglomeracji szczecińskiej (jednej z 8 polskich metropolii według ESPON). Miasto Szczecin liczy 396 472 (2021 rok) mieszkańców, a jego centrum położone jest w odegłości 15 km od granicy państwa.
Powiązania miasta Szczecina z jego otoczeniem stale wzrastają i nie kończą się na granicy polsko-niemieckiej. Od 1995 roku na mocy porozumienia między Gminą Miasto Szczecin, Stowarzyszeniem Gmin Polskich Euroregionu Pomerania oraz Kommunalgemeinschaft Pomerania e.V. miasto Szczecin jest siedzibą Euroregionu Pomerania. Celem porozumienia euroregionalnego jest integracja polsko-niemieckiego pogranicza obejmującego po stronie polskiej województwo zachodniopomorskie, a po stronie niemieckiej trzy powiaty w Meklemburgii-Pomorzu Przednim (Mecklenburg-Vorpommern, Vorpommern-Greifswald i Mecklenburgische Seenplatte) i dwa w Brandenburgii (Uckermark i Barnim).
Transgraniczny obszar metropolitalny Szczecina
Transgraniczny obszar metropolitalny Szczecina jest obszarem ścisłych powiązań Euroregionu Pomerania i obejmuje swym zasięgiem miasto Szczecin oraz powiązane z nim bezpośrednio gminy sąsiadujące, które utrzymują intensywne i stałe związki z dużym miastem. Obszar ten obejmuje głównie polskie gminy i coraz silniej wkracza na stronę niemiecką (przeprowadzanie się Polaków i codzienne dojazdy do pracy w Szczecinie). Obecnie ten obszar nie jest w pełni zintegrowany, ale proces migracji i integracji wciąż narasta, zwłaszcza wobec gwałtownej depopulacji powiatów niemieckich oraz w efekcie wzrostu cen nieruchomości w centrum Szczecina.
W celu solidarnej współpracy samorządów na rzecz silnego ośrodka metropolitalnego po stronie polskiej w 2005 r. powstało Samorządowe Stowarzyszenie Współpracy Regionalnej. Od roku 2009 organizacja działa pod nazwą Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego (SSOM), a jej członkami są samorządy gminne i powiatowe położone wokół miasta rdzeniowego Szczecina oraz samorząd województwa zachodniopomorskiego. Dla obszaru, którego samorządy są zorganizowane w SSOM zostały w 2011 roku opracowane „Priorytety rozwoju polskiej części przygranicznego regionu metropolitalnego Szczecin”.
Mapa / Karte TRMS
Region metropolitalny
Obok pojęcia „obszar metropolitalny” należy także wyróżnić zjawisko, jakim jest „Region metropolitalny”, który jest ujęciem szerszym, wykraczającym poza bezpośrednie oddziaływanie miasta, ale pozostającym pod jego wpływem z uwagi na liczne powiązania, budujące wspólny potencjał społeczno-gospodarczy i możliwości rozwojowe. Region charakteryzują funkcje metropolitalne wynikające z działalności sektora usług wyższego rzędu (instytucji politycznych, kulturalnych, naukowych, edukacyjnych i gospodarczych) – służące rozwijaniu sieci zewnętrznych powiązań, zwłaszcza w zakresie przepływu wiedzy, informacji, kapitału, dóbr kultury i ludzi. Region metropolitalny rozciąga się po obu stronach granicy polsko-niemieckiej i obejmuje po stronie polskiej miasta: Szczecin i Świnoujście oraz powiaty policki, gryfiński, pyrzycki, stargardzki, goleniowski i kamieński. Po stronie niemieckiej obejmuje regiony planistyczne: Pojezierze Meklemburskie, Pomorze Przednie i Marchia Wkrzańska-Barnim. Bezpośrednie i ścisłe związki z dużym miastem są tu słabsze, weekendowe lub okazjonalne.
Współpraca transgraniczna w Regionie metropolitalnym
W 2012 r. kierownictwa departamentów krajów związkowych Berlina, Brandenburgii i Meklemburgii-Pomorza Przedniego odpowiedzialne za gospodarkę przestrzenną oraz Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie (RBGP WZ) podpisały list intencyjny w sprawie opracowania wspólnej koncepcji rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina (TRMS). Współpraca z Polską, szczególnie w ramach TRMS, jest od wielu lat strategicznym celem planowania rozwoju kraju związkowego Meklemburgii-Pomorza Przedniego (por. Krajowy Program Rozwoju Przestrzennego Meklemburgii-Pomorza Przedniego (LEP M-V) 2016, w szczególności rozdział 3.4) i Brandenburgii (por. Program Rozwoju Regionu Metropolitalnego Berlina i Brandenburgii (LEP HR), rozdział 9.1.).
W 2015 roku została opublikowana ww. Koncepcja rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina jako raport z pierwszego etapu prac w latach 2013-2015. Stanowi ona pierwszą wspólną wizję rozwoju tego transgranicznego obszaru. Oprócz Województwa Zachodniopomorskiego, miasta Szczecin i SSOM, partnerami współpracy są m.in. Wspólny Departament Planowania Krajowego Berlin-Brandenburgia, kraj związkowy Meklemburgia-Pomorze Przednie oraz Euroregion Pomerania.
Na obecnym etapie współpracy prowadzone są prace nad takimi tematami, jak m.in. monitoring harmonizacji danych dla ukierunkowania rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina, Polsko-Niemieckie spotkania na szlakach rowerowych, Transgraniczne Szlaki Turystyczne, budowa modelowego regionu energii odnawialnych.
Kamieniem milowym w tworzeniu struktur współpracy transgranicznej w ramach Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina jest aktywność Euroregionu Pomerania, który ostatnio obchodził 25-lecie swojej działalności oraz otwarcie wspólnego biura krajów związkowych Meklemburgii-Pomorza Przedniego i Brandenburgii do spraw Metropolitalnego Regionu Szczecina w Anklam w grudniu 2019 roku.
Dokumenty
W portalu internetowym Regionalnego Biura Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie (RBGP WZ) oraz w zakładce „Publikacje” są dostępne następujące dokumenty strategiczne dotyczące rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego:
- „Koncepcja rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina – Raport z pierwszego etapu prac 2013-2015” / „Entwicklungskonzept der grenzüberschreitenden Metropolregion Szczecin – Bericht der ersten Arbeitsetappe 2013-2015” (2015 r.) [PL/DE]
- Broszura „Priorytety rozwoju polskiej części Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina” (2011 r.) [PL] / „Entwicklungsprioritäten des polnischen Teils des polnischen Teils der Grenzüberschreitenden Metropolregion Szczecin” (2011 r.) [DE]
Film na temat Regionu metropolitalnego i Wizji 2030 (w języku polskim i niemieckim, z opcjonalnymi napisami) pozwala na głębszy wgląd w potrzebę ściślejszej współpracy i związane z nią oczekiwania w świetle aktualnych wydarzeń. Film przygotowany przez RBGP WZ w ramach projektu INT 179 współfinansowanego z środków Programu INTERREG VA Meklemburgia–Pomorze Przednie/Brandenburgia/Polska. Obie części konferencji kończącej projekt INT 179 można obejrzeć w całości na kanale YouTube RBGP WZ: https://www.youtube.com/channel/UC3GAogN8uAW0z5rwjlIlZYA.
Jednym z wyników projektu INT 179 jest broszura „Transgraniczny Region Metropolitalny Szczecina w liczbach” (plik PDF).
Pod tytułem „Koncepcja rozwoju transgranicznego regionu metropolitalnego Szczecina – część polska” SSOM na swojej stronie internetowej w dziale „Projekty” również informuje o przygotowaniu dokumentu dla polskiej części regionu metropolitalnego oraz udostępnia dokumenty z procesu roboczego do pobrania.
Na stronie GL B-B nt. Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina można się zapoznać z koncepcją rozwoju z roku 2015 (po polsku i niemiecku).
Polsko-Niemiecki Portal Gospodarki Przestrzennej dokumentuje dwa nagrodzone projekty konkursu MORO na modelowe projekty współpracy polsko-niemieckiej, które dotyczą rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina:
- Przedstawienie projektu „Polsko-Niemiecka Koncepcja rozwoju Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina”, jednego z laureatów drugiego konkursu MORO na modelowe projekty współpracy polsko-niemieckiej (2012/2013)
- Przedstawienie projektu „Metropolitalny region Szczecina: Miasto Szczecin i jego pas aglomeracji”, jednego z laureatów pierwszego konkursu MORO na modelowe projekty współpracy polsko-niemieckiej (2011/2012)