W roku 2018 Federalne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Budownictwa i Ojczyzny (BMI) wspólnie z Ministerstwem Inwestycji i Rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej (MIiR) w ramach Modelowych przedsięwzięć ładu przestrzennego (MORO) urządzał „Konkurs na projekty flagowe Wspólnej Koncepcji Przyszłości“.
Informacje o konkursie
Poszukiwane były polsko-niemieckie projekty współpracy i przedsięwzięcia, które zawierają obiecujące elementy rozwiązań w zakresie istotnych przestrzennie wyzwań i poświęcone są w polsko-niemieckim obszarze powiązań co najmniej jednemu z pięciu obszarów działania Wspólnej Koncepcji Przyszłości:
I. Wykorzystanie zalet policentrycznej struktury osadniczej
II. Poprawa połączeń transportowych
III. Inwestowanie w ludzi
IV. Promowanie trwałego i zrównoważonego wzrostu
V. Zabezpieczanie podstaw dla wysokiej jakości życia
W okresie pomiędzy otwarciem konkursu na polsko-niemieckiej konferencji dn. 4 października 2018 r. i terminem zgłoszenia projektów konkursowych, 4 grudnia 2018 r., do biura konkursowego zgłoszonych zostało 35 projektów.
Zgłaszający pochodzili z niemal wszystkich regionów wspólnego obszaru powiązań:
Najwięcej aplikacji biuro konkursowe otrzymało z kraju związkowego Brandenburgia (9), tylko trochę mniej z landu Meklemburgia-Pomorze Przednie (8) oraz z Wolnego Państwa Saksonia (7).
Po stronie polskiej najwięcej aplikacji wpłynęło z województwa zachodniopomorskiego (6).
Po jednym projekcie zgłosili partnerzy z Wielkopolski i Dolnego Śląska.
Z Berlina trafiły do biura konkursowego dwie aplikacje oraz jedna wspólna aplikacja berlińskich i dolnośląskich partnerów.
Szczegóły: Lista projektów konkursu 2018
Z wyżej wymienionych 35 projektów komisja konkursowa na początku lutego 2019 r. na swoim posiedzeniu we Frankfurcie nad Odrą wybrała zwycięskie flagowe projekty. Nagrodzonych zostało pięć projektów i przedsięwzięć, wnoszących wyróżniający się wkład do konkretyzacji i implementacji Wspólnej Koncepcji Przyszłości (zobacz poniżej).
Wręczenie nagród odbyło się 5 czerwca 2019 r. w Instytucie Polskim w Berlinie.
Relację z ceremonii wręczenia nagród wraz z bliższymi informacjami nt. konkursu i wyróżnionych projektów zawiera następująca broszura, która jest dostępna w języku polskim / niemieckim oraz francuskim / angielskim:
Dokumenty konkursu na projekty flagowe
Dokumentacje warsztatów eksperckich
Po uroczystości wręczenia nagród w dniu 5 czerwca 2019 r. w Instytucie Polskim w Berlinie, trzy z pięciu nagrodzonych projektów flagowych skorzystały z okazji omówienia możliwości dalszego rozwoju projektu z interesariuszami i zewnętrznymi ekspertami podczas warsztatów eksperckich.
Przebieg i wyniki tych warsztatów są udokumentowane w raportach:
Warsztaty eksperckie nt. projektu flagowego „arkaPomorza“ w dn. 3 września 2019 r. w Löcknitz (dokumentacja po polsku / Dokumentation auf Deutsch)
Warsztaty eksperckie nt. projektu flagowego „Rewitalizacja dalekobieżnego połączenia kolejowego między Lipskiem i Poznaniem“ w dn. 24 października 2019 r. w Gubinie (dokumentacja po polsku / Dokumentation auf Deutsch)
Warsztaty eksperckie nt. projektu flagowego „REVIVAL!“ w dn. 15 listopada 2019 r. w Berlinie (dokumentacja po polsku / Dokumentation auf Deutsch)
Inne dokumenty konkursowe
Ogłoszenie konkursu
Ogłoszenie zawiera warunki uczestnictwa, kryteria oceny komisji konkursowej oraz inne podstawowe informacje dotyczące konkursu.
Członkowie komisji konkursowej
Arkusz projektu do składania projektów konkursowych (formularz zgłoszeniowy)
W celu uczestnictwa w konkursie trzeba było kompletnie wypełnić Arkusz projektu w formacie Word i w terminie do 4 grudnia 2018 r. wysłać drogą elektroniczną.
WKP 2030
„Wspólna Koncepcja Przyszłości dla polsko-niemieckiego obszaru powiązań – Wizja 2030” stanowi podstawę konkursu.
Prezentacja z konferencji inauguracyjnej
Prezentacja z konferencji z dnia 4 października 2018 r. w Berlinie streszcza najważniejsze przesłania Ogłoszenia konkursu i podstawowe informacje dotyczące Arkuszu projektu oraz prezentuje przykłady zwycięskich projektów z pierwszych dwóch polsko-niemieckich konkursów, o których można więcej się dowiedzieć z Mapy projektów.
Wyniki konkursu
Komisja konkursowa zebrała się w dniach 6 i 7 lutego 2019 r. we Frankfurcie nad Odrą i Słubicach na posiedzeniu w celu wyłonienia 5 projektów flagowych spośród 35 nadesłanych zgłoszeń. W obliczu wielu wartościowych zgłoszonych projektów, zajmujących się istotnymi wyzwaniami polsko-niemieckiego obszaru powiązań, dokonanie tego wyboru nie było łatwym zadaniem. Członkowie komisji konkursowej dyskutowali szczegółowo nt. każdego projektu i na koniec trójstopniowego procesu wyboru wyłonili 5 projektów flagowych oraz przyznali ponadto dwóm projektom nagrody honorowe.
Poniżej znajduje się krótka charakterystyka każdego z nagrodzonych projektów. Więcej informacji zawierają karty projektów, które otwierają się po kliknięciu na wizualizację danego projektu.
Wyróżnione projekty flagowe
Projekt „Arka Pomorza – arche-typowe Pomorze! – Marka + sieć na rzecz siły i różnorodności w wiejskim obszarze gospodarczym” (nr 3-06) został wybrany projektem flagowym, ponieważ angażują się w nim transgranicznie liczne aktywne podmioty na rzecz zrównoważonego rozwoju regionu między półwyspem Darß a Gdańskiem na bazie dziedzictwa obszarów wiejskich, czym otwierają przed regionem nowe perspektywy.
W zlokalizowanym również na Pomorzu projekcie flagowym „Punkt Kontaktowo-Doradczy dla polskich i niemieckich obywateli” (nr 3-19) prowadzone w Löcknitz i Szczecinie biura wspierają od 2009 roku polskich i niemieckich mieszkańców w ich starcie w życie i pracę w kraju sąsiada. Jurorzy podkreślali tutaj bliskość przedsięwzięcia do mieszkańców oraz praktyczny pożytek tej instytucji na rzecz Transgranicznego Regionu Metropolitalnego Szczecina.
Trzeci projekt flagowy stawia sobie za cel „Rewitalizację komunikacji kolejowej między Lipskiem i Poznaniem” (nr 3-08). Współpracujący partnerzy planują w pierwszym kroku opracowanie analizy korzyści z reaktywacji tej relacji. Komisja Konkursowa wskazała, że pomysłodawcy projektu zidentyfikowali istotny deficyt w obszarze powiązań i przewidzieli w projekcie pierwsze kroki służące jego przezwyciężeniu.
Dwa pozostałe projekty flagowe zlokalizowane są saksońsko-dolnośląskim obszarze powiązań:
Projekt „TRAILS” (nr 3-22) służy rozwojowi długotrwałych zasobów innowacyjnych na saksońsko-polskim obszarze przygranicznym przez ukierunkowane prowadzenie i łączenie w sieć aktywności dla rozwoju innowacji w szkołach i MŚP. Według oceny Komisji Konkursowej jest to modelowy, przyszłościowy projekt, którego kontynuacja może być wsparta poprzez wybór na projekt flagowy.
W projekcie „REVIVAL!” (nr 3-30) dziesięć mniejszych i średnich miast saksońskich i dolnośląskich Górnych Łużyc oraz Podgórza Sudeckiego będą ożywiać i wzmacniać swoje historyczne centra przy współudziale trzech instytucji naukowych poprzez różnorodne działania. Również w tym projekcie Komisja Konkursowa szczególnie doceniła podjęcie ważnego istotnego przestrzennie problemu oraz poszukiwanie dróg poprawy sytuacji.
Nagrody honorowe komisji konkursowej
W ramach dyskusji nad 35 projektami członkowie Komisji zdecydowali o wyborze 2 projektów do nagrody honorowej Komisji Konkursowej. Nagrody honorowe zostały przyznane projektowi „Groß für Klein – Duzi dla małych. Transgraniczna współpraca dla wspierania edukacji przedszkolnej w zakresie kultury i języka sąsiada” (nr 3-16) oraz projektowi „Nauczanie języka sąsiada od przedszkola do zakończenia edukacji – kluczem do komunikacji w Euroregionie Pomerania” (nr 3-17).
Oba projekty podejmują fundamentalne wyzwanie w polsko-niemieckim obszarze powiązań, tj. przełamywanie bariery kulturowej i językowej poprzez umożliwienie dzieciom już w przedszkolach wzrastanie pod wyspecjalizowaną opieką w bezpośrednim kontakcie z językiem i kulturą sąsiada. Komisja Konkursowa podkreśla, że możliwość musi stać się czymś oczywistym w całym obszarze powiązań.
Również w całym obszarze po obu stronach Odry i Nysy Łużyckiej powinno być zapewnione, aby wszystkie dzieci od przedszkoli aż po naukę zawodu i studia wyższe miały nieprzerwanie dostępną możliwość nauki języka sąsiada.
Szczególne wyróżnienie komisji konkursowej
Dwa projekty, które były już nagrodzone w obu wcześniejszych konkursach na polsko-niemieckie projekty, tzn. „Projekt Smart Integration” (nr 3-07, porównaj projekt „Razem dla pogranicza Dolny Śląsk – Saksonia” (nr 2-13) w drugim konkursie) oraz „Przystosowanie Mostu Europejskiego Siekierki-Neurüdnitz do ruchu turystycznego” (nr 3-12, patrz projekt „Most Europejski Siekierki-Neurüdnitz” (nr 1-01) z pierwszego konkursu) nie zostały przez Komisję Konkursową uwzględnione przy wyborze laureatów obecnego konkursu. Komisja Konkursowa uznała te projekty jednak za godne szczególnego wyróżnienia i zaprosiła je do zaprezentowania ich osiągnięć w ramach uroczystości wręczenia nagród w dniu 5 czerwca 2019 r. w Instytucie Polskim w Berlinie.
Wyróżnione projekty flagowe
Arka Pomorza – arche-typowe Pomorze! – Marka + sieć na rzecz siły i różnorodności w wiejskim obszarze gospodarczym
Pomorze kierunkowskazem dla zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Budowanie silnego, transgranicznego, innowacyjnego wizerunku. Rozszerzenie dostępu do rynku dla ofert zielonych (turystyka, edukacja, przedsiębiorczość, żywność). Podstawy: 1. Odrodzenie kulturowego dziedzictwa wiejskiego, 2. Sieć, 3. Strategia marki.
Punkt Kontaktowo-Doradczy dla polskich i niemieckich obywateli
Niemieccy i polscy obywatele coraz częściej decydują się na życie po sąsiedniej stronie granicy. Często jednak znajomość kraju i języka sąsiada nie jest wystarczająca do swobodnego funkcjonowania. Celem Punktów Kontaktowych jest pomoc w pokonywaniu barier i wsparcie integracji na polu zawodowym i społecznym.
Rewitalizacja komunikacji kolejowej między Lipskiem i Poznaniem
TRAILS - Mobilne Laboratoria Innowacyjności i Usług Wzmacniania Potencjału Innowacyjności w Regionie Transgranicznym
Cel szczegółowy projektu TRAILS: Wzmocnienie powiązania i rozszerzenie wspólnej polsko-niemieckiej oferty edukacyjnej.
Cel ogólny projektu: Rozwój długotrwałych zasobów innowacyjnych na saksońsko-polskim obszarze przygranicznym przez ukierunkowane prowadzenie i łączenie w sieć aktywności dla rozwoju innowacji w szkołach i MŚP.
REVIVAL! - Rewitalizacja historycznych miast Dolnego Śląska i Saksonii
REVIVAL! ożywia i wzmacnia historyczne śródmieścia mniejszych i średnich miast na Dolnym Śląsku i w Saksonii; działa na rzecz ochrony i rozwoju wspólnego dziedzictwa kulturowego, z czym się wiąże poprawa jakości życia w części polsko-niemieckiego pogranicza.
Nagrody honorowe Komisji konkursowej
„Groß für Klein – Duzi dla małych” - Transgraniczna współpraca dla wspierania edukacji przedszkolnej w zakresie kultury i języka sąsiada
Uwrażliwianie dzieci przedszkolnych na język i kulturę kraju sąsiada to trwała inwestycja w przyszłość polsko-niemieckiego obszaru powiązań. Wspólne przygotowanie do tego zadania polskich i niemieckich nauczycieli i nauczycielek wychowania przedszkolnego stanowi dla wszystkich wartość dodaną.
https://www.nachbarsprachen-sachsen.eu/de/gross-fuer-klein-duzi-dla-maych.html
Nauczanie języka sąsiada od przedszkola do zakończenia edukacji – kluczem do komunikacji w Euroregionie Pomerania
Zapewnienie wczesnego i ciągłego nauczania języka sąsiada prowadzi do podniesienia w sposób trwały jakości życia oraz wzrostu potencjału rozwoju gospodarczego w transgranicznym Euroregionie Pomerania.
Szczególne wyróżnienie komisji konkursowej
Projekt Smart Integration
Projekt Smart Integration ma na celu dalszy rozwój współpracy pomiędzy Saksonią a Dolnym Śląskiem na polu planowania przestrzennego i rozwoju regionalnego, a w szczególności poprzez Saksońsko-Dolnośląskie Studium Pogranicza projekt przyczynia się do jej jakościowego pogłębienia i rozszerzenia.
Przystosowanie Mostu Europejskiego Siekierki-Neurüdnitz do ruchu turystycznego
Głównym celem projektu jest podniesienie atrakcyjności i dostępności obszaru przygranicznego dla mieszkańców i osób odwiedzających poprzez udostępnienie Mostu Europejskiego Siekierki – Neurüdnitz do ruchu turystycznego.
Opisy wszystkich 35 zgłoszonych projektów znajdą Państwo na Liście projektów.